Katedra i Zakład Patologii Ogólnej i Doświadczalnej powstała w 1949 roku. Jej organizatorem i pierwszym kierownikiem był profesor nadzwyczajny dr med. Kazimierz Dux. Posadowiona była PSK I w Zabrzu, ul. 3 Maja. W 1956 roku na stanowisko kierownika powołano dr med. Bolesława Narbutta, za którego kadencji została utworzona Katedra i Zakład Patofizjologii. Od 1976 roku kierowali nią doc. dr hab. n. med. Franciszek Zych, od 1984 roku doc. dr hab. Barbara Buntner, a od 1999 roku dr hab. Beata Kos-Kudła. W 1987 roku I Katedra Patofizjologii została przeniesiona do budynku przy placu Traugutta 2, a w 2021 roku do budynku na Jordana 19 w Zabrzu-Rokitnicy.
W latach 1998-2000 nastąpił szereg przekształceń organizacyjnych, zmieniała się również nazwa jednostki. W 1998 roku powstał Zakład Patofizjologii, w 1999 roku Zakład Patofizjologii i Endokrynologii Doświadczalnej, a potem Zakład Patofizjologii i Endokrynologii.
W 2000 roku w Katedrze Patofizjologii i Endokrynologii wyodrębniono Zakład Patofizjologii i utworzono Klinikę Endokrynologii. Kierownikiem Katedry Patofizjologii i Endokrynologii oraz Kliniki Endokrynologii została dr hab. n. med. Beata Kos-Kudła, kierownikiem Zakładu Patofizjologii – dr hab. n. med. Bogdan Marek.
Można powiedzieć, że Katedra stała się kuźnią samodzielnych pracowników naukowych.
W 1998 roku przeprowadzono rozprawę habilitacyjną dr Beaty Kos-Kudły, w 1999 roku rozprawy habilitacyjne: dr Bogdana Marka oraz dr Krystyny Żwirskiej-Korczali (w latach 1999-2016 pełniła funkcję kierownika Katedry Fizjologii ŚAM w Zabrzu Rokitnicy), w 2000 roku dr Zofii Ostrowskiej (w latach 2014-2020 pełniła funkcję kierownika Zakładu Biochemii Klinicznej).
Tytuł profesora uzyskali: dr hab. Beata Kos-Kudła (2005) oraz dr hab. Bogdan Marek (2007).
W 2011 roku przeprowadzono rozprawy habilitacyjne: dr Dariusza Kajdaniuka; dr Lucyny Siemińskiej oraz dr Mariusz Nowaka w roku 2015 rozprawę habilitacyjną dr Joanny Głogowskiej-Szeląg.
Aktualnie pracownicy Katedry prowadzą działalność naukową i edukacyjną z podstaw teoretycznych i wybranych umiejętności praktycznych z zakresu patofizjologii oraz Chorób wewnętrznych (endokrynologii). Dydaktyka obejmuje wykłady, ćwiczenia i seminaria dla studentów III roku kierunku lekarskiego, II kierunku lekarsko-dentystycznego, I i II ratownictwa medycznego oraz II roku kierunku lekarsko-dentystycznego prowadzonego w j.angielskim.